సూర్యుడు

 

సూర్యుడు

సీ.

సప్తాశ్వరథముపై సన్నుతం బగురీతి

నాకాశమార్గాన నరుగువాడు

అగణితచైతన్య మవనీస్థలంబందు

ప్రత్యహంబును జేరి పంచువాడు

సకలకార్యములందు జగతిలో సర్వత్ర

సాక్షియై నిత్యమ్ము సాగువాడు

నిస్స్వార్థబుద్ధితో నిస్తులానందంబు

లిలలోన నంతట నిలుపువాడు

తే.గీ.

పరమపావను డౌచును నిరుపమగతి

తన కరస్పర్శతోడను ధరణిపైన

హాయి చేకూర్చుచుండెడి యనుపముండు

భవ్యచరితుండు సృష్టిలో భాస్కరుండు.

ఉ.

వందన మోప్రభాకర! శుభప్రద! సన్నుతసత్వసంయుతా!

సుందరభావశోభిత! విశుద్ధయశోమయ! లోకపాలకా!

డెందము లుబ్బు నిన్గన వడింజను భీతియు ధైర్యవాయువుల్

బృందములౌచు జేరును నవీనముగా బలమందు నెల్లెడన్.

శ్రీ సరస్వత్యై నమః.

 

శ్రీ సరస్వత్యై నమః.

 

కం.

శ్రీలిచ్చి కాచు దానవు

లాలితముగ విద్యలొసగి లక్ష్యంబునకున్

మేలైనరీతి జేర్చుచు

బాలించెడి నిన్ను సతము బ్రాహ్మీ! కొలుతున్.                  1.

కం.

భారతి! వీణాపాణీ!

శారద! పరమేష్ఠిరాణి! సన్నుతి, వాణీ!

వారిదమేచకవేణీ!

తీరుగ గావుము  ప్రణమిత దివిషచ్ఛ్రేణీ!                                       2.

కం.

రసనాగ్రమందు నిలుచుచు

నసదృశసుఖ మందజేసి యవనీస్థలిలో

దెసలన్ని నిండు యశముల

నొసగెడి శబ్దస్వరూప! యోయమ!ప్రణతుల్.                   3.

కం.

భాషాయోష! సరస్వతి!

భూషితసౌజన్యతత్వ! పుడమిని గల దుర్

వైషమ్యంబుల కంటని

భాషను నాకొసగుమమ్మ! ప్రణుతింతు నినున్.                4.

కం.

చదువులతల్లి! కృపామయి!

సదమలహృదయారవింద! సంస్తుతబృందా!

వదలని భక్తిని మ్రొక్కెద

మది నమలత నింపుమమ్మ మన్నన లందన్.                   5.

శ్రీ పరమేశ

 శ్రీ పరమేశ

 (పరమేశ వృత్తము - స న జ భ గగ -10వక్షరము యతి) 

"పరమేశ" యనెడి భవ్య పద్యము నందున్

కరుణాత్ముడవయి మమ్ము గాచెడి నిన్నున్

వరదాత వగుట చేత ప్రార్థన చేయన్

స్థిర శక్తి నొసగుమయ్య శ్రీ పరమేశా!

 

 కరుణామయుడవు నీవు కావున దేవా!

ధరలోన నిడుము లంది త్రాహి యటంచున్

స్థిరదీప్తి యడుగు నన్ను జేరుము కావన్

సిరులీయ మనుట లేదు  శ్రీపరమేశా!                             

 

సతతంబు గొలుతు నిన్ను శంకర! శర్వా!

నుతులంది భువిని నన్ను నొవ్వనిరీతిన్

జతచేసి బలము నెందు సజ్జయ మందన్

క్షితిలోన నిలుపు మయ్య శ్రీపరమేశా!                              

 

శివరాత్రిసమయమందు జేసెదనయ్యా

భవదీయ మహిమదెల్పు పాఠము లిందున్

భవబంధములను ద్రుంచి భక్తుని నన్నున్

శివ! కావు మభవ! భర్గ! శ్రీపరమేశా!                                 

 

అనుమాన పడుట లేక యాయతభక్తిన్

నినుగొల్తు సతము మ్రొక్కు నీకు నొనర్తున్

ధనవృద్ధి యడుగ బోను తావకభక్తిన్

చినవాడ నగుట నిమ్ము శ్రీపరమేశా!                                

 

మదిలోన నిలిపి నిన్ను మానక కొల్తున్

నదిలోని జలము దెచ్చి స్నానము గూర్తున్

వదలంగ దలచకుండు పాపచయంబున్

చిదుమంగ నడుగుచుంటి శ్రీపరమేశా!                           

  

హరినామ జపము చేయ నందును సౌఖ్యం

బురుదీప్తి కలుగునెప్పు డున్నతలీలన్

ధరపైన మనుజు డందు ధన్యత తానున్

చిరకాల యశము వచ్చి చేరుచునుండున్

 

హరికంటె ప్రభు డొకండు నన్యుడు లేడీ

ధరలోన నిజము గాన తన్మయు లౌచున్

నరులెల్ల గతుల దీని నమ్ముచు నుండన్

మురహంత దయను జూపి మోదము గూర్చున్

 

హరి! నిన్ను దలచుచుందు నన్ని విధాలన్

స్థిరభక్తి గొలువ బూని చేరుచు నుందున్

గరుణించు మనిన జాలు గావగ జేరున్

వరమిచ్చి మను మటంచు భాగ్యము లిచ్చున్.

 

ఇలలోని గతుల జూడు మీశ్వర నీవున్

కలనైన నిజము బల్కు కాంక్షయె లేదీ

కలికాలమునను దేవ! కామ్యద నీవే

పలికించవలయు దీనపా! పరమేశా!

 

గురులందు జనకులందు  గూడక యుండెన్

నరజాతి కిచట భక్తి నాగసుభూషా!

పరికించ దలచ వేమి భాగ్యవిధాతా!

ఉరుభావ మొసగలేవె యోపరమేశా!

 

తనకంటె ఘనులు చూడ ధాత్రిని లేరం

చనుచుండి జనుడు తానె యన్నివిధాలన్

ఘనమత్సరమున గూలి కష్టము లందున్

తనదీప్తి యుడుగ గుందు దా బరమేశా

సభ్యత

సభ్యత

(విభిన్నవృత్తములు)

91.  శాకాయతనము  (నందభకార గకార) 9 భగణములు+ఒక గురువు  13,19,25 అక్షరములు

దైనిక జీవన సభ్యత యేమను దానికి టిప్పణి తానగు జూడగ దథ్యముగాన్

దేనెల మాటలు బల్కుచు నుండుట దీప్తులు చిమ్మెడి దివ్యమనంబున దేలుటయున్

దానయి చేరుచు దీనజనాళికి దానము చేయగ దన్మయతన్ గొని తల్చుటయున్

మానవులందరు సోదరులే యను మంచిస్వభావము మానక తాల్చుట మన్నికతోన్.

92. శాలూరము   తన నన నన నన న లగ  17వ అక్షరము

బోధించు గురువులయెడ నెపుడు వలయును పుడమి గన వినయ మనునదియున్

శోధించు పనుల నతుల మయిన నిలకడ సురుచిరమయిన స్పృహ గలుగుటల్

బాధించు గుణచయమును వదిలి మనగల వరబలము సత మరయుట యికన్

వేధించు కినుక యది బెరుగుటను త్వరగ విడువగలుగుట లదె యిట నగున్. 

93.కళ(కలా)     నన నన నన నన న లగ   9,17 అక్షరములు

క్షితిజములను నరికి వనముల క్షతికి చెనటి తనమును సలుపమి యికన్

సతతము నదులను సకల కలుషములు సరి యనుచు గలుప కునికి జనుల్

వెతలను బడువిధి వివిధ దురితము లవిరళముగను గొనక నిలుచుటల్

చతురత కనుపడ సతమును బలుకుచు సమత గనుటయు నిదియన దగున్.

94.      మణికిరణము   నన మన జన నన నలగ  8,16,25 అక్షరములు

ధరణిని గొన సత్సాంగత్య మగును సభ్యత యిక శుభవచనము దయ గొనుటల్

వరమగు తలపున్ భవ్యంబయిన సుకర్మ పరమసుఖదమయిన బలయుతియున్

సురుచిరగతి సత్ సూక్తుల్ నలుగుర కంద జొనుపు మధురిమయును సుచరితయున్

నిరతము గురుసాన్నిధ్యంబును మనమందు నిలుపు కొన గలుగుట నిజ మిదియౌ.

95.      ప్రమోదమహోదయము                        మత యత నన నర స లగ  13, 23 అక్షరములు

ఏదేశం బిద్ధాత్రిని జన్మం బందంగ నిపుడొక యవసరము తానిటన్ గలిగించెనో

మోదాత్ముండై నిత్యము తద్దేశంబందు మునినిభుడన శుభము లింపుగా ఘటియించగన్

వేదోక్తంబై వెల్గెడి సద్ధర్మం బందు విమలచరితమున స్పృహన్  విధుల్ త్యజియించకే

తాదాత్మ్యం బందున్ జనుడుంటౌగా సభ్యతయన సకల గతులలో ధరాతలమందునన్.

96.                  పిలీలిక             మమ తన నన నజ భర             9,16 అక్షరములు

స్త్రీమూర్తిన్ శుభ్రాంగిన్ దివ్యాతివిమలగుణను స్థిరతరసరసభావదీప్తను హర్షదన్

క్షేమాకారన్ సంస్తుత్యర్హన్ సిరికి గురుతయి కృపకు నిలయగనుండు దానిని నిత్య మీ

భూమిన్ దోరంబౌ భక్తిన్ దాము నరు లరయగ బొడము గద శుభ మద్ది సభ్యత యంచు నా

ప్రేమస్వాంతుల్ విజ్ఞాళుల్ ధీవిభవమున నిట వెలుగు గురుజను లండ్రు పావను లింపుగన్.

97. లయహారిక        నన నన నన నన నన గ   9,16,25 అక్షరములు

తనదు మతము నిట దడియక మదికి దనివి యగు విధమున దలగక కొనుచున్

ఘనమని పరులకు గలుగు మతముల క్రమములను దలపగ గడగి సమత తో

జనుడు మనగలుగ జయములు గనును సదమలమతి యను యశము నిట బడయున్

గన నదియె యిది యకలుషమతికిని గల గురుతగు  బహుసుఖద మదియె యగున్.  

98.      లలితము 8 నగణములు + సననయ  11, 21, 30 అక్షరములు  

నయము వదలని నడత నవసుఖకర మగుచు జననుతమయిన భావము నరుడు గొను శక్తుల్

భయపడ జనక సుకృతి వరమనుచు సలుపుటయు, పలుకున రుచిరత్వము వసుధను శుభంబుల్

జయములు గనుటకు గల సదుపకరణము లనియు చదువరుల వచస్సులు సరిగ నివియే యా

రయ నది యగు ననుచు ధరణిపయిని బలికెదరు ప్రణుతికి దగువారలు గ్రమ మనుచు దెల్వన్.

 

99.

ఘననినదము  4 నగణములు+జన జసస స భస  11,20, 29 అక్షరములు

 

తనకు వలెనె పరులు స్తుతమతులందరు సుఖము తాము బడయన్ దగువారు ధరన్ దప్పక యనుచున్

జనులకొరకు దలచుట సముచితం బనుట యది సభ్యత యగున్ వెస దా నిచటన్ దద్గతహృదితో

మనుట సురుచిరముగను మహిత వాక్యచయమున మానసములం దరుసం బమరం జేయుట లనయం

బనఘు డగుటకొరకయి యతనమున్ సలుపుటయు నౌను గద సభ్యత యా యహముం ద్రుంచుకొనుటయున్.

 

100.  

లయహారి  నన నన నన నన నన నస గ  11 11 11 ప్రాసయతి

 

జగము లిట నిలుచుటయు దగు విధమున  సకలమున నగణితసుఖశుభచయ మొసగుట యెప్డున్

వగలు దొలగుట కలుములు గలుగుట విజయములకు నగు బలములు నమరుటకును గన దా నా

నిగమపథము సరియని భగవ దురుకృపను ధర గొనగలుగుటయు నిదియ యగు ప గయు గల్గన్

స్వగణము గతి సురుచిరముగ బలుకుచు నరయుటయు నగు నదియ యని పలికెదరు గద పెద్దల్.

ధనము

 

శ్రీరామ

ధనము

(విభిన్నవృత్తములు)

81.

త్రిపద లలితము            (నౌనౌభనౌభనౌ సః)         నన నన భన భన స                            13,19  అక్షరములు

మనుజునకు నిలపయిని గన  మైమరపు గొను  మాన్యతల నిడి  మిగులన్

ఘనతరము లయిన వగు బహుకామ్యములను సుఖంబులను గను బలమున్

వినుతులను ముదముల నతుల విస్తృతముగను వేడకయె గొను కలిమిన్

ధన మనిశ మొసగునదిగద దైవము వలెను తథ్య మిదియన సుమతుల్.

82.  

త్రిభంగి             నస భన తజ తస య                8,15  అక్షరములు

చదువులు కొనంగా క్షమత యది లేకే సరియైన జ్ఞానంబు గలవాని బోలెన్

ముదమున మనంగా బుడమిపయి దానున్ బురుషుండు గాంచున్ బలిమియున్ జవంబున్

సదయుడ యనంగా జనులకయి పొల్చున్ సకలంబునందున్ గరుణశూన్య మైనన్

పదపడి ధనంబీ వసుధపయి జూపున్ వరమైన సత్వం బతుల మైన రీతిన్.

3. 

వికసిత కుసుమము   మభౌ నషట్కం సః         మభ నన నన నన స         13,22 అక్షరములు

అందం బింతేనియును గనబడని యతనికి స్మరుని సము డనెడి ఘనతన్

నిందింపన్ యోగ్యుడగు జనునకును నిరుపమగుణములకు నిలయు డనుచున్

సందర్భంబున్ గలుగు విధ మిలను సకలగతుల ధన మొసగు ననిశ మీ

చందంబున్ గాంచిన వెఱగగు నిట జగముల నిదె నిలుపు జయము గొనుచున్.

84.

కుసుమస్తవకము          నవభిస్సగణైః(9 సగణములు)     11,19 అక్షరములు

అనిలో నిలువన్ దలపైన నహో గొనబూననివా డతివీరు డగున్ ధనమం

దిన చాలును దా మహిలోన స్థిరంబగు పేరది యంది మహాముదముం గొను నిం

దనుమాన మొకింతయు లే దిహమం దిదియే ప్రభువై యతులంబగు గౌరవమున్

గనుచుండె గదా తనసాటిగ నేదియు నొక్కటియున్ గనరా దని యందరనన్.

85.

లాక్షణికవృత్తము (లాక్షణికము)  భ నన నన భ నన స      16వ అక్షరము

ధాత్రిని ధనము గలిగిన నతనికడ దాము నిలిచెదరు జను లెపుడున్

స్తోత్రములను సలిపెద రతడె తమకు జుట్ట మగునని పలుకుచు మహ

చ్చిత్రమగువిధి కలిమి తొలగిన యెడ జేరుటకు నయిన దలపరికన్

నేత్రముల నయిన నతని గన రవుర! నిక్క మిది యనుట యుచితమగున్.

 

 

86.      మత్తమాతంగ లీలాకరము         9 రగణములు              8,16 అక్షరములు

భూమిలోనన్ ధనంబే  ముదం బందజేయించుచున్   భుక్తికిన్ యుక్తికిన్   సాధనంబై మహత్

క్షేమముల్  గల్గు నట్లున్ స్థితిన్ మార్చునం చందరున్  జెప్పగా  విందు మాడబ్బుచే  శూన్యులై 

తామిటన్  గష్టరాశిన్ ధరాస్థానమం   దందరే దానిచే  మానవ త్వంబునుం గూలెడిన్

నీమముల్  దప్పుచుండున్ నిజం బిందు సందేహముల్ నిల్ప నేలా శుభాకాంక్షులౌ వారికిన్.  

87.      అహోకపుష్పమంజరి    రజ రజ రజ రజ ర    10,19 అక్షరములు

మానవుల్ మదంబు దాల్చుచున్ మహాత్యహంకృతిన్ ధరించి మానసంబునన్ ధరాతలిన్

జ్ఞానులయ్యు మత్సరించుచున్ సమస్తధర్మముల్ త్యజింత్రు సంపదల్ ఘటించగా నికన్

దానమన్న శబ్దమైన చిత్తమందు నుంచకుందు రౌర! తాము కొంద రెమ్మెయిన్ గటా!

కానమే ధనప్రభావమున్ గ్రమంబులేక జీవనంబు కందజేయునట్టి తత్వమున్.

88.      ప్రచితకము   2 నగణములు+7 యగణములు  10,19 అక్షరములు

ధనమదమున స్వకీయున్ దదీయున్ సమస్తంబు నెంతో దయాహీనతన్ జూచుచుంటల్

మనుజకులమున నయ్యో! మహిన్ గాంచుచున్నార మెప్డున్ మహాకర్కశత్వంబుతోడన్

దనుజగుణములు తానీ ధరన్ మానవానీకమందున్ ద్వరన్ బూని కల్పించుచుండున్

ఘనగుణు లయినవారీ క్రమంబున్ గ్రహించంగ మేలౌ గదా  నిత్యకల్యాణకాంక్షన్.

89.      చండవృష్టిప్రపాతము  2 నగణములు + 7 రగణములు (నగణ యుగళమత్రచేత్ సప్తరేఫా)  10,16 అక్షరములు

కనుల నిలను ధర్మమున్ గాంచగా నెంచకే గర్వమున్ దాల్చుచున్ సద్ధితం బింతయున్

వినుట కయిన చిత్తమున్ బ్రీతితో జూపరీ విశ్వమం దీ ధనం బక్కటా! యిట్టులీ

మనుజుల కిట క్రూరులై మానవత్వంబుతో మంచిగా నుండ యోచించకే నిత్యమున్

మనుటకు కతమయ్యె హా!  మాన్యు లిద్దాని సంబంధమున్ దెల్వగా సంతసం బందెడిన్. 

90. మాలాచిత్రము     మత తత నన యయ య    11వ అక్షరము

ఔరా! యీ విత్తంబు యోచించగా నన్నిట నవసరమయి యున్నన్ మహత్వంబు గూర్చన్

తోరంబౌ సౌఖ్యంబు కల్పించి సంతోషముల నొసగగల దైనన్ మరెన్నో యఘాలన్

గారుణ్యం బింతేని లేకుండగా కాంక్షితమతి యగుచును జేయించుచుండున్ వివేకుల్

సారాత్ముల్ సాధింతు రత్యంత సత్ సౌఖ్య మెపుడు ధనమునకున్ బానిసల్ గాక యుండన్.

 

 

 

 

 

 

 

 

జనని (తల్లి)

 

జనని (తల్లి)

(విభిన్నవృత్తములు)

61.

భుజంగప్రయాతము     యయయయ 8వ అక్షరము

 

ధరిత్రీస్థలంబందు దామెవ్వరైనన్

జరించన్ భవంబందు సద్భాగ్యదీప్తిన్

వరంబౌచు గాంచంగ వారిద్ద రెప్డున్

స్థిరాధారభూతుల్ సుధీరాత్ము లెంచన్.

62.

మందాక్రాంత    మభనతతగగ   11వ అక్షరము

 

వారాధారుల్ వసుధ నిచటన్ వాస్తవం బెంచి చూడన్

లేరెవ్వారల్ పరులు మనుజుల్ లీలగానైన గావన్

ధీరత్వంబున్ నిరత సుఖమున్ దివ్యసత్వంబు లెందున్

జేరం జూడన్ సుతుల కెపుడున్ జేయరే యత్న మెందున్.  

63.

మత్తకోకిల        రసజజభర       11వ అక్షరము

 

మాతృదేవతకంటె ధాత్రిని మాన్య యొక్కతె లేదిటన్

బ్రీతి తోడను సర్వకాలము విస్తృతంబగు ప్రేమ తా

నాతతంబగు హర్షముం గొని యంద జేయుచు నుండు నా

మాత కెప్పుడు వందనంబను మాట పావన మన్నిటన్.

64.

మత్తేభము        సభరనమయవ             14వ అక్షరము

 

జననం బీభువిపైన గూర్చి సుఖముల్ సర్వానుకూలంబుగా

తనయుల్ బొందగ దల్చుచుండును గదా తద్రక్షకై స్వీయమౌ

ఘనసంతోషములైన వీడి సతమున్ గల్యాణభావాఢ్యయై

జనులం గాచెడి తల్లి దైవ మనుటల్ సత్యంబు నిత్యంబుగన్.

65.

మానిని             భభభభభభభగ             7,13,19 అక్షరాలు

 

తల్లిని మించిన దైవము లేదిది తథ్యము తథ్యము తథ్యమిలన్

బిల్లల కోసము విస్తృత కష్టము వీడని దీక్షను విజ్ఞతతో

నెల్లవిధంబుల నేమర కోర్చుచు నింతయు నొవ్వక యింపలరన్

సల్లలితంబుగ సాకుచు నుండును సన్మతి గూర్చును సంతతికిన్.

66.

మాలిని             ననమయయ   9వ అక్షరము

 

సురుచిరగతితోడన్ సూనులన్ జేర్చి పల్కున్

వరమగు గుణవృద్ధిన్ వారియం దెంచి నిచ్చల్

తరగని హితమెందున్ దాను బోధించుచుండున్

ధరణిని నొరులేరీ తల్లికంటెన్ మహాత్ముల్.

67.

రథోద్ధతము      రనరవ              7వ అక్షరము

 

తల్లిలేక యిల దాము జన్మమున్

గల్లయే యగును గాంచ జీవులున్

దెల్ల మియ్యదియు దీప్తి నిత్యమౌ

ఫుల్లమానసకు బూజ చేయగన్.

 

68.

వంశస్థము        జతజర            8వ అక్షరము

 

నిరంత రాయంబుగ నిష్ఠ బూనుచున్

జరించుటల్, సత్యము సవ్యరీతిగన్

వరం బటంచున్ గొని పల్కు చుండుటల్

ధరిత్రిలో బూజలు తల్లి  కెన్నగన్.

69.

వసంతతిలకము(మదనము, ఉద్ధర్షిణి)  తభజజగగ       8వ అక్షరము

 

ప్రత్యక్ష  దైవమగు భారతదేశమాతన్

నిత్యమ్ము  హర్షమున నిర్మలభావయుక్తిన్

బ్రత్యేక నిష్ఠగొని భక్తిగ జేరి గొల్వన్

సత్యమ్ము తల్లికగు సవ్యములైన పూజల్.

70.

శార్దూలము      మసజసతతగ   13వ అక్షరము

మాతం గొల్వక తద్ధితంబు కొరకై మర్యాదతో వర్తనం

బేతద్భూమిని జేయకుండగ మహా హీనత్వభావంబుతో

జేతం బెంతయు గుందజేయు సుతు డాచిద్రూపికిన్ ద్రోహియౌ

ఖ్యాతిం బొందగలేడు దుర్గతు లిటన్ గాంచున్ గదా నిత్యమున్.

 

సామాజికము - 2.      జన్మభూమి - భారతమాత

71.

భద్రకము          భరనరనరనగ               12వ అక్షరము

 

భారతదేశ మెందునను జూడ భవ్యమును శ్రేష్ఠమై యశములన్

దోరముగా గ్రహించినది తాను దోషులకునైన బ్రేమ నెపుడున్

నేరము లెంచకుండగనె కోరి నిత్యమును బంచునట్టిది యనన్

శ్రీరమ నిత్య కాపురము నిందు చేయుగద యంచు ఖ్యాతిని గొనెన్.

72.

భాస్కరవిలసితము        భనజయభననసగ        13వ అక్షరము

 

దేవతలకును   నివాసము తానై   దివ్యములగు గతులకు  నిరవౌచున్

బావనతకు జిరునామయు నౌచున్ భాగ్యదములగు సవనములతోడన్

జేవను జగమున జూపుచునుండున్  క్షేమము  లనవరతము  కలిగించున్

శ్రీవిభవము గల భారతదేశ శ్రీలను  దెలుప గలుగుటన నౌనా?

73.

భూతిలకము     భభరసజజగ    12వ అక్షరము

 

వేదములున్ మరి శాస్త్రముల్ బహువిజ్ఞతన్ ఘటియించుచున్

మోదము గూర్చెడి కావ్యముల్ మతముల్ కళల్ శుభకర్మలున్

ఖేదము గూల్చెడి ధర్మముల్ ప్రభుకీర్తనల్ వ్రతజాలమున్

శ్రీదము  లెప్పుడు   నీభువిన్   విలసిల్లజేయును తామిటన్.

 

 

 

74.

భూనుతము      రనభభగగ        10వ అక్షరము

 

భిన్నతన్  గనగ  నేకత  విజ్ఞత దెల్పున్

మిన్నగా  సకల రీతులు  మేదిని యందున్

మన్ననల్  సతము  భారత మాతకు గూర్చున్

సన్నయంబు లవి సంతతశక్తిని నిల్పున్. 

75.

మంజుభాషిణి                          సజసజగ          9వ అక్షరము

 

మనమందు నన్యులను మాట తా గొనం

జన దెవ్వరైన  నరుసంబు గాంచగా

ఘనకాంక్ష చేయు  హితకారి భారతిన్

మనతల్లి యంచనెడి మాట సూక్తియౌ.

76.

లాటీవిటము     ససససమతయ            13వ అక్షరము

 

శుభముల్ గలుగున్ సుఖముల్ పొడమున్ శుద్ధస్వాంతం బందుచునుండున్

విభవం బమరున్ విధముల్ దెలియున్ విస్తారంబౌ విజ్ఞత కూడున్

ప్రభవించును భారతమున్ దలపన్ బ్రజ్ఞాయుక్తప్రాభవ మెందున్

సభలన్ యశముల్ సతతం బమరున్ సద్భావేచ్ఛన్ సన్నుతి సేయన్.

77.

వంశపత్రపతితము  భరనభనవ 11వ అక్షరము

 

శాంతిని గోరుచుండునది సర్వవిధముల నిలన్

సంతతసస్యభాగ్యమున సన్నుతులను గొనుచున్

స్వాంతమునందు విశ్వజనసద్ధితము దలచుచున్

జింతలు దీర్చు మానవుల క్షేమము నిలుపునదై.

11వ అక్షరం యతి స్థానంతో సవరించినది.

శాంతిని గోరుచుండునదియై సకలవిధములన్

సంతత సస్యభాగ్యములతో జయములు గొనుచున్

స్వాంతమునందు విశ్వహితభావమును నిలుపుచున్

జింతలు దీర్చు మానవులకున్ స్థిరసుఖమిడుచున్.

78.

శిఖరిణి             యమనసభవ   13వ అక్షరము

 

కవీంద్రుల్ వాల్మీక్యాదు లిచట మహత్కావ్యములలో

బ్రవీణత్వంబున్ జూపి రచనలకున్  భవ్యపుగతుల్

నవీనుల్  పొందంగా  దెలిపిరి కదా  నైష్ఠికతతో

స్తవంబుల్  నిత్యంబున్  భరతవసుధన్  దాము గనుచున్.

79.

సుందరి            భభరసవ          9వ అక్షరము

 

భారతభూమిని యోగ్యభాగ్యచయాన్వితన్

వీరుల ధీరుల   గన్న విస్తృతసద్యశన్

వైరులు సైతము  మెచ్చు భవ్యగుణాన్వితన్

గూరిమి బంచెడి దాని గొల్తును నిచ్చలున్.

80

సీసము             స్పస్టము

నదులతో నిండిన సదమలస్థానంబు

            పావనక్షేత్రాల భవ్యభూమి

అద్రిరాజంబుల కావాసమై యొప్పి

            యందాల మురిపించు నట్టి నేల

జలపాతములతోడ నలఘుకానలతోడ

            దన్మయత్వంబున దనియు ధరణి

నైగమకృతులతో గోగణంబులతోడ

            బూజ లందుచునుండు పుణ్యసీమ

తే.గీ.

ఇందు గలయట్టి దగుపించు నెందునేని

నరయలేమెందు నిట లేని దన్య మొండు

సత్యమను ఖ్యాతి నందె నాజన్మభూమి

జోతలర్పింతు భారత మాత కిపుడు.