Sunday 25 March 2018

గుంటూరు - శిక్షణ


ది.21.08.2017వ తేదీ నుండి 25.08.2017 వరకు నవోదయ నేతృత్వ సంస్థ వారు గుంటూరు బ్రాడీపేటలో గల సిందూరీ హోటలులో Guidance & Counseling అను అంశముపై  నిర్వహించిన హౌస్ మాస్టర్ల ఐదు రోజుల శిక్షణ సందర్భముగా
వ్రాసుకున్న  పద్యములు.

సీ.      గుంటూరు నగరాన కొలువైన న.వి.స.దౌ నేతృత్వ సంస్థలో నేర్పుమీర
మార్గదర్శన పేర మహితమై యొప్పారు భావనాజాలంబు బహుళ గతుల
రమణార్య వర్యు సంరక్షణమున రావాఖ్యుండు సత్కార్య ధుర్యు డనగ
నిర్వహించుచు నుండ నిత్య మిచ్చట జేరి విజ్ఞ వర్యులు కనన్ విస్తృతముగ
తే.గీ.                      సదన విద్యార్థి సంఘాల యెదలలోన
మెదలుచుండెడి భావాల నదను జూచి
తెలియ దగినట్టి మార్గాల నలఘు ఫణితి
బోధ చేసిరి కౌశల్య పూర్ణు లనగ.                                                            1.

తే.గీ.                      రావార్యుండు మొదటగా రమ్య గతిని
పరిచయాదులు జరిపించి వక్తలౌచు
వచ్చు వారల వివరాలు వరుస నొసగి
శిక్షణారంభ మొనరించె లక్షణముగ.                                                         2.

కం.                        శివనాగేశ్వరు డిచ్చట
నవిరళ గతి సాయ మొసగె నానందమునన్
స్తవనీయుడు నుతగుణు డయి
నవ తేజము గూర్చు శిక్షణంబున తానున్.                                                3.

సీస మాలిక.
శిక్షణకాలాన శ్రీమతి విమలార్య మార్గదర్శన పేర మానవునకు
జీవన నిపుణతల్ చేతంబులో గల్గు వివిధంబులైనట్టి వికృతులకును
లైంగిక విషయాన సంగతం బైనట్టి వ్యవహార విషయముల్ వివరముగను
తెలియ జెప్పెను తాను ధీశాలి యటమీద విజయబాబార్యుండువిపులముగను
ఒత్తిళ్ళు నవ్వాని కుపయుక్తమైనట్టి పరిహారమార్గాలు సురుచిరగతి
చెప్పి ప్రవృత్తులం దొప్పిదం బైన సకారార్ద్రయోచనల్ నత బలుక
కోటేశ్వరార్యుండు కూర్మితో బోధించె సత్ప్రభావాఢ్యులౌ జనులలోని
యేడు లక్షణముల నింపైన రీతిలో క్షిప్ర మా క్రమములో శ్రేష్ఠ యనగ
వరలక్ష్మి విదుషి తా నురుతరోత్సాహాన లక్ష్య నిర్మాణంబు లలిత గతిని
భావి జీవనములో చేవను సృష్టించు పద్దతుల్ వివరించి వరుసనంత
పిల్లల విషయాన నెల్ల లోకంబున ప్రత్యక్ష మగుచున్న బహువిధమగు
హింసను జూపించి యేరీతి నద్దాని నరికట్ట గలమంచు ననుపమముగ
చర్చలన్ జరిపించి సన్నుతుల్  తానందె నటులనే లక్ష్మ్యార్య హర్ష మొదవ
ఆరోగ్యకరమౌచు, నానంద మొసగుచు పుష్టి వర్ధకమౌచు తుష్టి గూర్చు
సమతులా హారంపు క్రమత నద్భుతరీతి విశదంబుగా దెల్పె విజ్ఞ యామె
సదనాధిపతులౌచు ఛాత్రవర్గముగాచు నధ్యాపకుల పాత్ర ననవరతము 
వైయక్తికముగాను పారస్పరముగాను వలసిన తద్రీతి నలఘు గతిని
వరుస "ప్రభాకర" వర్యుండు బోధించ "రావయ్యార్యు"డా లైంగికమగు
వేధింపులను ద్రుంచి బాలల రక్షించు మార్గంబు లటులనే మాన్యుడనగ
విద్యాలయాలలో వివిధంబుగా గల్గు కష్ట నష్టము లన్ని క్రమముగాను
చర్చలరూపాన సవ్యంబుగా దెల్పె దివసత్రయంబున దిట్ట యగుచు
"పవనకుమారుండు" భావనాత్మకమైన బుద్ధికై యుపయోగ్య పద్ధతులను
క్లిష్ట భావనలోని స్పష్టమౌ గతులను తడయక విస్తృతిన్ దాను తెలిపె
తే.గీ.                      "రమణ వర్యుండు" దక్షు డీ క్రమమునందు
పాఠశాలల విషయాన  బహుళములగు
మార్గదర్శక సూత్రాలు మహిత గుణుడు
తాను వివరించె యనుపమ జ్ఞాన మొదవ.                                                 4.

కం.    ఈరీతిగ బహు విషయము
లారంభము నుండి చేరి యంతము దనుకన్
తీరుగ బోధన చేసిన
వారికి నొసగంగవలయు ప్రణతులు శ్రద్ధన్.                                                                   5.

కం.    వరమగు నభ్యాసంబులు
సురుచిరగతి నిచట జరిగె సుజన వరేణ్యుల్
సరసులు జ.న.వీసంస్థల
గురుజనులతి విజ్ఞులగుచు కూడుట చేతన్.                                                                  6.

కం.    సిందూరీ భవనంబున
సుందరమగు వసతి గూర్చి సురుచిరగతి మా
కందర కరుసము బంచుట
వందనముల మాల "రమణ"వర్యున కిపుడున్.                                                             7.

కం.    ఇచ్చటి శిక్షణ భావిని
నిచ్చలు విద్యార్థి హితము నిష్ఠగ గను నీ
సచ్చరితులైన గురులకు
హెచ్చగు లాభంబు గూర్చు నెల్లవిధాలన్.                                                          8.

తే.గీ.   ఇట్టి శిక్షణ లనుదినం బెంతయేని
నుపకరించెడి వనుటలో నుండబోదు
సందియం బింత కాదేని సమితివారు
జరుపవలయును సరియైన సమయ మరసి.                                                                 9.

తే.గీ.   పర్వదినముల నివ్వాని నిర్వహించ
దెబ్బతినుచుండె హృదయంబు లుబ్బు లణగి
యట్లె దేశభాషల నివి యందెనేని
లాభ మదిగల్గు నత్యంత లక్షణముగ.                                                                          10.

వివిధ విషయాలు బోధించిన వారికి ప్రశంసలు.
కం.    "విమలార్య" విస్ఫుటంబగు
క్రమమున బోధించు రీతి ఘనతరము భళా!
విమలము విస్తృత మనదగు
నమలిన హృదయాన జేతు నాయమకు నతుల్.                                                  1.

ఆ.వె. ధన్యవాద శతము మాన్య "లక్ష్మీ వర్య"!
చక్కనైన రీతి నక్కజముగ
క్రమము దప్పకుండ సమతులాహారంపు
గతులు దెల్పినారు నతరముగ.                                                                              2.

కం.    "కోటేశ్వర రాయార్యుని"
మాటలు మహిమంబు గల్గి మనుజులలోనన్
పాటవము జీవనంబున
చాటుట కనువైన వగుట శతవందనముల్.                                                           3.




ఆ.వె.  "విజయబాబు"వర్య! విస్తృతంబగు రీతి
మనుజు లెల్ల యెడల మసలు గతులు
చూపి చెప్పినారు సుందరంబగునట్టు
లందు కొనుడు తమరు వందనములు.                                                                        4.

కం.    "వరలక్ష్మీ" విదుషీమణి
వరుసను బోధించినారు బహుమార్గములన్
సురుచిరమగు లక్ష్యంబుల
నరయుటకై వందనంబు లాయమ కిచటన్.                                                                   5.

చం.    "పవనకుమార"వర్య! బహుభవ్యవచో విభవంబు నందుటన్
స్తవమున కర్హులై తమరు తథ్య యశంబుల గాంచుచుందు రీ
యవని నటంచు బల్కదగు నద్భుతరీతిని హావభావముల్
వివిధవిధాల జూపితిరి విజ్ఞవరేణ్య! కృతజ్ఞతాంజలుల్.                                                    6.



ప్రబోధము


ప్రబోధము

చం.
పలుకులలోన మార్దవము భావమునందున నిర్మలత్వమున్
కలుగువిధాన కర్మలను గౌరవమందెడు రీతి చేసి నీ
విలపయి తోటివారలకు నింపగు ప్రేమను బంచ బూన నీ
కలఘు సుఖంబు లెల్లెడల నందుట తథ్యము నమ్ము మానవా!
చం.
భువిపయి జన్మమందుతరి భోగము లియ్యవి తెచ్చు కొంటివా
దివికడ కేగబోవునెడ తీసుక పోదువె వెంట వీటి నీ
యవనిని నంది నావియని బల్కెద విచ్చట శాశ్వతుండవా
భవమును తుచ్ఛకామనల వ్యర్థము చేతు వదేల  మానవా!
చం.
నిరతము స్వార్థ చింతనము నిష్ఠగ జేతు వొకప్పు డైన నీ
వరుసముతోడ సంమున నన్నిట వంచితులైన వారికిన్
సరసుడవౌచు నెన్నదగు సత్కృతి చేయుట కించు కేనియున్
స్థిరమతి నెంచబోవకట! చెల్లునె యీగతి(నీకు) జేయ మానవా!
చం.
ధరపయి గల్గు సంపదలు తావక సౌఖ్యము గోరు చుండగా
సురుచిర భావమూని యనసూయుడవై సతతంబు వాటినిన్
పరులకొకింత పంచుటయు బాపమటంచును నెంచు చుందు వీ
వరయగ స్వర్గధామమున నందునె సంతస  మెల్ల మానవా!
చం.
కులమత భేదముల్భువిని కూడ దటంచునుసర్వకాలమున్
పలికెద వెల్ల వేదికల భావము నందున మానవాళిలో
నిలపయి తారతమ్యముల నెంచుచు నుందువు నీకు నీగతిన్
దలచుట క్షేమదాయకము కాదని చూడవదేల మానవా!




సంక్రాంతి శుభాకాంక్షలు (౨౦౧౮)


సంక్రాంతి శుభాకాంక్షలు
           (౨౦౧౮)

సీ.             శ్రీహరి దాసుండు శివము గల్గెడునంచు
చిరుతలు చేబూని దిరుగుచుండె
గంగిరెద్దులవాడు నదీప్తి నిటనటన్
బసవన్న లాటలో మసలు చుండె
కువలయామరులకు కూశ్మాండ దానంబు
నుర్వి సంసారి తా నొసగుచుండె
కోళ్ళ పందెము లాడ కూర్మితో నాసామి
వేగంబుగా జేర నేగుచుండె
రంగవల్లులు బెట్ట రమణి ముంగిలి లోన
కోరి యానందాన జేరి యుండె
భోగిపళ్ళను బోయ రాగాత్మయై వృద్ధ
చిన్నవాండ్రను బంక్తి జేర్చియుండె
ఆబాల గోపాల మత్యంత హర్షాన
కలుషంబులను గాల్చ నిలిచి యుండె
పితృదేవ గణముల విస్తృత స్మరణతో
నిఖిల గేహంబులు నిండియుండె
ధాన్య సంపత్తితో తనివంది కర్షకుం
డనుప మానందంబు  నందు చుండె
శుభకాల మికపైన విభవంబు చేకూరు
నంచు మానవకోటి   గాంచు చుండె
అల్లుళ్ళ గోడండ్ర  నఖిలబాంధవులతో
నంతట గేహంబు లలరు చుండె
భక్ష్యాల భోజ్యాల పాయసాన్నాలపై
                సురుచిరమౌ కాంక్ష  పెరిగి యుండె
రమ్యంబులై పలు రకముల   బొమ్మలు
బారులై కొలువున తీరి యుండె
శుభకామనలు జేయ శోభనంబుగ సర్వ
జనవార్ధి యత్నంబు సలుపు చుండె
తే.            ఇట్టి కార్యాల కీనేల నేమి కతమొ  
యనుచు యోచింప మార్తాండు డంద మొప్ప
మకర రాశికి నేతెంచి మహికి నిప్పు
డుత్తరాయణ మందించు చుంట గాదె.

తే.            ఇట్టి శుభవేళ కాంక్షింతు నిమ్మహి పయి
ఆయు రారోగ్య భాగ్యంబు లందరకును
నందు చుండెడు గావుత యనవరతము
ధనము ధాన్యంబు సద్యశ స్స్థైర్య మొదవి.

శ్రీ శివ


శ్రీ శివాయ నమః
శా.
శ్రీకంఠా! గిరిజాపతీ! శుభకరా! చిద్రూప! సర్వాత్మకా!
హేకారుణ్యపయోనిధీ! నుతగుణా! హేసాధుసంరక్షకా!
హేకల్యాణగుణాకరా! సురనుతా! హేచంద్రమౌళీ! భవా!
నీకర్పించెద బిల్వపత్రతతులన్ నిత్యంబు విశ్వేశ్వరా!                            1.
శా.
నీకై తెచ్చితి నిమ్నగాజలములన్ నిష్ఠాయుతిన్ ధూర్జటీ!
లోకాధీశ! మహోగ్రదుఃఖహర! నాలోనున్న దుర్భావమున్
మూకల్గట్టిన దుర్గుణావళుల నున్మూలించి రక్షించుచున్
నాకందించుము సన్మతిన్ భవహరా! నాదస్వరూపా! హరా!                     2.
శా.
సర్వేశా! సకలానాశక! శివా! సర్వార్థదా! శంకరా!
నిర్వాణప్రద! నిత్యహర్షద! మృడా! నిర్వేదసంధాయకా!
సర్వైశ్వర్యవిభూషితా! స్మరరిపూ! సత్యస్థితా! శాశ్వతా
శర్వా! నీపదసేవ చేయు సుమహత్ సామర్ధ్య మందించుమా.                    3.
శా.
నిన్నుం దల్చుచు, నీకటాక్షమునకై  నిత్యంబు నిన్జేరుచున్
మన్నింపందగు స్తోత్రపాఠములతో మమ్మేలుమా యంచు నీ
కన్నింటన్ బరమేశ్వరత్వమిడి నిన్నర్చించు దీనాత్ములన్
మున్నా మౌనికుమారు బ్రోచు పగిదిన్ మోక్షప్రదా! కావవే.                      4.
శా.
భక్తిం జేసెడి పూజలోన నభవా! వైదుష్యసంపూర్ణ
ద్యుక్తిం గాంచకుమయ్య! పామరుడ నో రుద్రా! భవత్సేవ కా
సక్తిం జూపెడి చిత్తమిచ్చితివి సత్సాహిత్య మంత్రాదులున్
వ్యక్తి ప్రాపక భాషణం బెరుగ నో భర్గా! కృపం జూడుమా.                         ౫.

మాతృభాష


మాతృభాష
(౨౦౧౮ మాతృభాషా దినోత్సవం సందర్భముగా)
సీసమాలిక
మమకారమును జూపి మాతృభాషను నేర్చి అతుల యశము నందు డన్నలార!
మాట్లాడు సమయాన మాతృభాషను మీర లాదరించుడు నిత్య మక్కలార!
మాతృభాషను దాల్చి మనుచుండినను మీకు ధన్యత్వ మందునో తమ్ములార!
మనభాష నెదలోన నమని నిలుపంగ శ్రేయంబు లందునో చెల్లులార!
ఆలోచనము లెట్టి కాలమ్ము నందైన మాతృభాషనె సాగు మాన్యులార!
కలలు సైతము నిత్య మిల మాతృభాషలో ననిశంబు సాగునో యార్యులార!
సంతోషమున గాని వంతలందున గాని మనను వీడని భాష మాతృభాష
కులమత భేదాలు కొద్ది గొప్పలతీరు మహిని చూడదు గదా మాతృభాష
మాతృభాషను రోసి మరియన్య భాషలన్ నేర్చుచుండుటయన్న నిజము గాను
ఉట్టినందగలేని యువిద యాకాశంబు నందగా యెగిరెడి చందమౌను
తల్లిదండ్రుల దన్ని దైవంబులకు పూజ సల్పగ యత్నించు చందమగును
మాతృభాషను నేర్చు మహనీయకార్యాన శ్రమచేయ పనిలేదు సత్యముగను
ఉర్విపై నున్నట్టి సర్వభాషలలోన మాతృభాషయె మేటి మరువ కండి
సరమై సుఖదమై నిరత హర్షము గూర్చు నిల మాతృభాషయే పలుక రండి
విజయంబు చేకూర్చి విస్తార యశమిచ్చు నెందు నీభాషయే పొందరండి
ఆప్యాయతను బంచి హాయిని కలిగించునది మాతృభాషయే కదలి రండి
అప్రయత్నంబుగా ననుపమంబైనట్టి వైదుష్య మందించు భాషయిదియె
ఆత్మీయతాభావ న్నివేళల జూపి ప్రాధాన్యతను గూర్చు భాష యిదియె
మాటలందున గొప్ప మమకారమును జేర్చి పరమహర్షముగూర్చు భాష యిదియె
భావ మందం బొల్క లికించు యత్నాన బాధ కల్గించని భాష యిదియె
జ్ఞానార్జనంబునం దేనాడునుం గాని మాతృభాషను భువిన్ మరువ దగదు
నిత్యజీవనమునం దత్యంత హితమైన మాతృభాషను గొల్వ మాన దగదు
భావాన స్పష్టతన్ బాగుగా జూపించు మాతృభాషను వీడి మసలదగదు
కాఠిన్య మొక్కింత కలిగియుండనిమాతృభాష నేనాడైనవదల దగదు

ఆ.వె. మాతృభాషకున్న మహిమంబు తెల్పంగ నాల్గు ముఖములున్న నలువ కైన
సాధ్యపడదటన్న సత్యంబు సామాన్యు డెట్టు లెం గలుగు నెల్లగతుల.

ఆ.వె. మాతృభాషయన్న చేతనత్వము గూర్చి యుత్సహింప జేయు నున్నతముగ
మానవాళి కెపుడు మాన్యత చేకూర్చు భాష నిజము మాతృభాష యిలను.

ఆ.వె. మాతృభాష వీడ మాన్యత నాకందు నన్యమైన చోట ననుచు దిరుగ
గోరుచుండువాడు కువలయంబున తాను మనిషి యగునె దలపు డనుజులార.

గాంధీ మహాత్ముడు


గాంధీ మహాత్ముడు
శా.     స్వాతంత్ర్యోద్యమ సారథిన్ గుణనిధిన్ శాంతిప్రియున్  ధీయుతున్
          నేతృత్వోన్నతు స్వార్థదూరుని  ఘనున్ నిష్ఠాగరిష్ఠాత్మునిన్
          చేతం బందున భారతీయగరిమన్ శ్రీమంతమౌ స్వేచ్ఛనున్
          జాతిశ్రేయము నెంచు గాంధి దలతున్ సన్మౌని నిప్పట్టునన్.       1.

శా.      ఏమౌనీంద్రుడు శాంత్యహింస లను దివ్యేషుద్వయం బందుచున్
           ధీమంతుండయి శ్వేతజాతుల పయిన్ తేజంబు వెల్గొందగా
           క్షేమం బెంచి స్వతంత్ర మందుటకునై సన్నద్ధుడై దూకె నా
           శ్రీమన్మోహనదాసగాంధి కిపుడున్ జేతున్ వినమ్రాంజలుల్.       2.

శా.       దేశం బంతయు నాడు నేఘనుని యస్తిత్వంబుచే దార్ఢ్యతన్
            నాశం బందిన ధైర్యసాహసములన్ నైజప్రభావంబులన్
            ధీశక్తిన్ వడి యందగల్గి రతనిన్ దేజోమయున్ ధీరతా
            వైశిష్ట్యప్రదు గాంధి నిందు దలతున్ భవ్యాత్ము నివ్వేళలోన్.      3.

శా.       సర్వస్వంబు స్వతంత్రతా సమరమన్ జన్నమ్మునం బంచుచున్
           గర్వం బించుక లేని రీతి విలసత్ కారుణ్య సంపూర్ణుడై
           సర్వాధిక్యత భారతీయుల కగున్ స్వాతంత్ర్య సందీప్తిచే
           నుర్విన్ రండని బిల్చు గాంధిని మహద్యుక్తున్ బ్రశంసించెదన్.  4.

శా.      శ్రీమన్మోహనదాసగాంధి వినుమా శీతాంశు డర్కాదులున్
           సామీప్యస్థములైన తారలు నభస్స్థానంబునందుండగా
           భూమిన్ నీ శుభనామ ముండగల దో పూజ్యా మహన్మంత్రమై
           క్షేమం బీ భరతావనిన్ నిలుపుటన్ జేజేలు నీ కెల్లెడన్.           5.
                                    హ.వేం.స.నా.మూర్తి.